Wybór właściwego reproduktora jest niezwykle ważny i wcale nie jest taki prosty, na jaki wygląda. Pies, który mieszka na drugim końcu ulicy, wcale nie musi być odpowiedni dla twojej suki tylko dlatego, że dla ciebie byłoby to wygodne.
Nie próbuj oszczędzać pieniędzy znajdując najtańszego reproduktora, ale pamiętaj, że również ten najdroższy wcale nie musi oznaczać najlepszego. Fakt, że jest on championem ze sznurem medali nie gwarantuje, że jego potomstwo będzie tej samej klasy, ani że jest on najlepiej dobranym psem do twej suki. Wybór reproduktora to bardzo odpowiedzialna decyzja, dotyczy ona szczeniąt które przyjdą na świat, ale również przyszłych właścicieli, którzy obdarzyli cię zaufaniem. Przy wyborze psa, powinieneś wziąć pod uwagę kilka rzeczy:
1. Zdrowie
Większość chorób i wad przekazywana jest genetycznie. Biorąc pod uwagę, że 50% genów szczenię otrzyma od ojca, nie można przywiązywać do tej kwestii zbyt małej wagi. Pies powinien mieć ukończone co najmniej 18 miesięcy i przebadane stawy biodrowe pod kątem dysplazji. Do krycia można użyć osobnika z wynikiem A lub B (z wynikiem B tylko wtedy, gdy suka ma wynik A). Dobrze byłoby, aby pies miał również przebadane stawy łokciowe, gdyż obecnie jest więcej przypadków dysplazji łokci niż bioder. Inne badania (tarczyca, oczy, serce...) również nie zaszkodzą. Zwróć też uwagę na problemy skórne i niedoczynnosć tarczycy, obecnie to najczęstrze schorzenia dotykające rodezjany.
Warto dowiedzieć się, czy dany pies miał już jakieś mioty i jakie w nich wystąpiły wady. Jeśli kryjesz sukę po raz pierwszy, bezpieczniej jest użyć psa, który ma już potomstwo. Pozwala to ocenić, jakie cechy suka przekazuje. Jeżeli u potomstwa psa ujawniła się dysplazja czy dermoid sinus, to krycie nim może być ryzykowne, mimo że nie są to choroby warunkowane genami recesywnymi. Jeżeli u potomstwa psa wystąpiły osobniki bez pręgi, to na pewno jest on nosicielem tego recesywnego genu. Sprawdź, czy w miocie w którym urodziła się twoja suka, bądź w innych miotach jej rodziców, zdarzały się szczeniaki bez pręgi. Jeżeli tak, to istnieje prawdopodobieństwo że również ona jest nosicielem takiego genu. Jeśli pokryjesz ją psem nosicielem, musisz liczyć się z tym, że część miotu będzie pozbawiona pręgi. To tylko przykład, jak ważna jest znajomość genetyki i linii hodowlanych przy doborze reproduktora.
2. Charakter
Cechy charakteru i temperament również są dziedziczone. Obiegowe opinie, że charakter dziedziczy się po matce, a wygląd po ojcu, nie są prawdą. Co prawda maluchy pierwsze tygodnie życia spędzą z matką i od niej będą się uczyły zachowań, ale cechy takie jak lękliwość, niepewność, odwaga czy opanowanie są przekazywane przez oboje rodziców. Jeśli pies, którym chcesz pokryć sukę jest lękliwy, może przekazać te cechy potomstwu. Agresja również powinna wykluczyć psa z hodowli. Co prawda mając do wyboru psa agresywnego lub lękliwego lepiej wybrać agresywnego, ale najlepiej zrezygnować z obu. Warto szukać psów zarejestrowanych w klubach rasy, gdyż takie osobniki, aby uzyskać uprawnienia do krycia, przeszły egzamin hodowlany.
3. Eksterier
Pies którego wybierzesz, przede wszystkim musi spełniać wymogi wzorca. Zapoznaj się dokładnie ze standardem rasy i sprawdź, czy wybrany pies nie ma jakiś niepożądanych cech. Musisz znaleźć reproduktora, który uzupełni niedoskonałości twojej suki. Oceń obiektywnie, które elementu budowy suki nie są idealne. Jeśli trudno ci to zrobić samemu, poproś innego hodowcę lub sędziego. Zanotuj, jakie cechy chcesz poprawić, a następnie szukaj psa, który te właśnie cechy ma dobre. Idealnie byłoby, gdyby właśnie te cechy silnie przekazywał potomstwu (możesz to sprawdzić oceniając jego poprzednie mioty). Nie wybieraj psa, który ma te elementy przerysowane. Jeśli twoja suka jest niskiego wzrostu, nie dobieraj dla niej psa bardzo wysokiego, prawdopodobnie połowa miotu będzie mała, a druga połowa duża. Połączenie skrajności rzadko daje dobre rezultaty.
4. Rodowód
Przestudiuj dokładnie rodowód psa. Obejrzyj jego rodziców, dowiedz się, co wiadomo o jego liniach i czy nie są zbyt popularne. Sprawdź, czy nie ma w nich jakiegoś często używanego psa. Jeśli miot jest przeznaczony tylko dla osób czekających na psa do kochania, nie ma to aż takiego znaczenia. Jeśli jednak liczysz na wybitne szczeniaki, które będą wystawiane i używane do hodowli, lepiej aby nie miały w swoim rodowodzie przodka, którego mają wszyscy. Zawęzisz w ten sposób pulę genetyczną rasy, a tym samym wybór ich przyszłych partnerów. Jeśli jesteś początkującym hodowcą, dobierz dla suki psa, z którym nie ma wspólnych bliskich przodków (do 3-4 generacji). W hodowli stosuje się różne zabiegi, m.in. krzyżowanie liniowe czy inbred, ale są to praktyki, które powinien stosować wyłącznie doświadczony hodowca z długoletnią praktyką. Wymagają one znakomitej znajomości zasad genetyki oraz znajomość danych linii hodowlanych. Dzięki nim można wzmocnić w rasie pożądane cechy, eliminować zaś wady (zwłaszcza te recesywne, nie ujawniające się często przez kilka pokoleń) pod warunkiem jednak, że wiemy prawie wszystko o krzyżowanych liniach. W przeciwnym wypadku możemy wyprodukować chory miot pełen usterek. Więcej o sposobach krzyżowania tutaj.
5.Tytuły
Pies którego wybierzesz, powinien mieć już jakieś osiągnięcia na ringu. Będzie to dowodem, że znalazł uznanie w oczach sędziów, ma odpowiedni wygląd i psychikę. W przypadku psa jest to znacznie ważniejsze niż w przypadku suki, którą nie zawsze można wystawić, choćby się bardzo chciało (cieczka, ciąża, ciąża urojona). Stając na jednym ringu (często małym) z innymi samcami, musi wykazać się opanowaniem i dojrzałością, oraz reagować na polecenia właściciela. Oczywiście możesz też użyć psa, który w ogóle nie jest wystawiany i nie ma żadnych tytułów, ale powinny być do tego jakieś powody.
Jak znaleźć reproduktora?
Najwięcej informacji znajdziesz w internecie. Na stronach organizacji kynologicznych, klubów rasy, czy pojedynczych hodowli, znajdziesz sporo linków. Nawet jeśli jakiś pies nie posiada swojej strony internetowej, to na stronach kubów RR są spisy reproduktorów. Możesz również poprosić o pomoc Związek Kynologiczny i zaprzyjaźnionych hodowców. Inny sposób, to wyjazdy na wystawy i oglądanie prezentowanych tam psów. Ma to tę dodatkową zaletę, że widzisz psa na żywo, a nie tylko na zdjęciu. Pamiętaj, że psa do zdjęcia można ustawić w taki sposób, aby nie było widać jego wad. Dlatego zawsze przed podpisaniem umowy krycia, warto psa zobaczyć na żywo, a nawet postawić obok swojej suki i sprawdzić czy do siebie pasują.
Koszty
Koszt krycia dobrym reproduktorem w zasadzie w całej Europie jest podobny i wynosi od 1000 do 1500 euro. Oczywiście jest to kwota, którą należy zapłacić, jeśli suka okaże się szczenna. Jeśli nie, właściciel reproduktora zwraca opłatę, lub umawia się na powtórne krycie. Zazwyczaj, jeśli szczeniąt jest mniej niż 3, właściciel suki ma prawo do powtórnego krycia w ramach tej samej opłaty lub płaci połowę kwoty, ale jest to sprawa umowna pomiędzy obiema stronami. Można też uzależnić cenę za krycie od ilości urodzonych szczeniąt, np. x euro za każde prawidłowe szczenię i x euro za każde niestandardowe. Czasami właściciel psa zażyczy sobie szczeniaka zamiast zapłaty pieniężnej i trzeba wtedy uzgodnić, czy ma to być najlepsze szczenię w miocie, piesek czy suczka, kiedy i kto ma dokonać wyboru. Spisz umowę krycia, aby uniknąć niepotrzebnych nieporozumień. Jeśli wybierasz się za granicę, dojdą do tego jeszcze wydatki związane z podróżą. Przed wyjazdem (zwłaszcza dalekim) dobrze jest zrobić suce test na poziom progesteronu, aby trafić w odpowiedni dzień. Dobrze jest również zrobić bakteriogram na podstawie wymazu z pochwy i o to samo poprosic włascicieli psa. Jeśli zdecydowałeś się na sztuczną inseminację, koszty będą znacznie wyższe. O metodach sztucznego zapłodnienia dowiesz się tutaj.