PRZYCZYNY
Bakteryjne choroby skóry, to zazwyczaj różne typy ropnego zapalenia skóry (piodermie) - są one jednymi z najczęstszych chorób skóry rozpoznawanych u psów, gdyż towarzyszą one innym problemom dermatologicznym, jako powikłanie choroby podstawowej, np. atopowego zapalenia skóry. Najczęsciej izolowanym ze zmian ropnych patogenem, jest gronkowiec odmiany (G-dodatni) Staphylococus intermedius. Rzadziej izolowane są inne patogeny. Bakterie te są główną przyczyną piodermii, ponieważ stanowią naturalną mikroflorę skóry psa.
Piodermia jest częsciej dotyka psy z krótką sierscią, niż z długą. Gęsty dłuższy włos i podszerstek, sa lepszą barierą dla przenikania bakterii.
Zbyt duża ilosc namnażających się bakterii lub ich rodzaj - nie będący składnikiem normlanej flory naskórka, powoduje pojawienie sie stanu zapalnego skóry, przechodzącego w ropne zapalenie.
Jest kilka sposobów klasyfikacji piodermii - w zależnosci od tego jak głęboko sięgają (jak głębokie partie skóry są zainfekowane). Mozna je też podzielić na ostre, przewlekłe i nawracające, oraz na infekcje główne i towarzyszące.
Poniżej, dwa przykłady klasyfikacji ze względu na głębokosć infekcji:
I klasyfikacja
(P. Fourrier & D.N. Carlotti)
• powierzchowne zapalenie skóry
• głębokie zapalenie skóry
• pseudo-zapalenie skóry
II klasyfikacja
(P.J. Ihrke)
• powierzchniowne zapalenie skóry (infekcje powierzchni skóry)
• powierzchowne zapalenie skóry (infekcje skóry)
• głębokie zapalenie skóry (infekcje podskórne)
• choroby zaklasyfikowane jako piodermie
Główne przyczyny piodermii to inne choroby, którym towrzyszy takie ropne zapalenie skóry - alergie (pokarmowe, atopia, pchle), choroby wewnętrzne (zwłaszcza niedoczynnosć tarczycy czy nadczynnosć kory nadnerczy)
łojotok i stany zapalne gruczołów łojowych, pasożyty (nużyca), wahania hormonalne, predyspozycje anatomiczne (fałdy skórne) lub nieprawidłowe działanie układu odpornosciowego. Psy z powyższymi problemami, mają tendencję do nawracających infekcji skórnych, do czasu aż podstawowa choroba nie zostanie wyleczona. Większe predyspozycję mają również szczenięta, psy młode i psy w trakcie leczenia sterydami.
Ropne zapalenia skóry pojawiają się też jako choroba podstawowa, u zdrowych poza tym psów, bez widocznego powodu. Zazwyczaj sa spowodowane przez szczep Staphylococcus Intermedius lub innego gronkowca, i są dosc łatwe do zwalczenia odpowiednimi antybiotykami.
Pseudo-zapalenia nie sa "prawdziwym" zapaleniem skóry, gdyż stan zapalny gra drugoplanową rolę i terapia przeciwzapalna nie przynosi skutku.
Kluczem do sukcesu w terapii jest długosć czasu leczenia i wyeliminowanie podstawowej choroby, której piodermia towarzyszy.
Nadmierne namnażanie się Staphylococcus Intermedius
W wielu przypadkach do rozwiju choroby dochodzi z powodu nadmiernego namnażania się i kolonizacji szczepu gronkowca - Staphylococcus Intermedius. Niektóre rasy wykazują na niego nadwrażliwosć, klasycznym przykładem jest Yorkshire terier. Niektóre choroby predysponują do nadmiernego namnażania się tego gronkowca - klasycznym przykładem jest atopowe zapalenie skóry.
| fot. nadmierne namnażanie się S.I. - przebarwienie i zliszajowacenie na brzuchu psa, chorującego na atopowe zapalenie skóry. |
fot. woszczynowe zapalenie ucha zewn., jako efekt namnażania się mikroorganizmów na skórze |
OBJAWY
Objawy zależą od rodzaju zapalenia skóry i obszaru, ale najczęstrze to:
rumień, łysienie, pęcherze, swiąd, nadżerka, owrzodzenie fragmentu skóry, odbarwienie włosów lub skóry, strupy, grudki, krosty i nadżerki, wysięki ropne.
Jesli podłoże zmian jest endokrynologiczne, mogą wystapić również: letargicznosć, przybieranie na wadze, nadmierne pragnienie.
W początkowej fazie choroby
jedynym objawem może być swiąd (nadmierne drapanie się psa), żółte pęcherze. Skóra może być zaczerwieniona i sucha. Pojawiają się krosty, utrata włosa i zmiana zapachu skóry w zainfekowanych miejscach.
Obszar infekcji może objąć różne częsci ciała, ale najczęsciej jest to tułów, u młodych psów brzuch i pachwiny, oraz skóra pomiędzy palcami. Częstym miejscem jest również kufa, zwłaszcza obszar styku skóry i sluzówki.
Obszar infekcji może psa swędzieć lub nie, ale jesli pierwotną przyczyną jest alergia, pies zaczyna się drapać, zanim jeszcze pojawią się objawy skórne.
DIAGNOZA
Diagnozowanie piodermi odbywa się zazwyczaj na podstawie objawów - rodzaju i umiejscowienia zmian. Ponieważ zapalenie skóry często jest objawem towarzyszący, ważne jest znalezienie podstawowej choroby - alergii, pasożytów, zachwiania równowagi hormonanej czy problemów z ukladem odpornosciowym.
Metody of diagnozy
• zeskrobina skóry
• bakterioram
• badanie krwii
• poziom hormonów i testy alergiczne
• biopsja wycinka skóry
Diagnozy różnicowe
Powierzchniowe i powierzchowne zapalenie skóry
• dermatozy
• nużyca
• pęcherzyca lisciasta
• choroba Sneddona i Wilkinsona
• pokrzywka
Głębokie zapalenie skóry
• dermatozy
• nużyca
• infekcja grzybiczna
• zapalenie tkanki podskórnej
• niedobór cynku
LECZENIE
Zapalenia skóry moga być trudne w leczeniu i często wywołują frustrację własciciela, gdy brak widocznych efektów. Należy pamiętać, że wyleczenie tylko zapalenia skórnego, bez choroby podstawowej (jesli taka wystepuje), jest racej krótkotrwałe i po pewnym czasie problem wraca. Zdefiniowanie głównego problemu i leczenie go, jest podstawą sukcesu także w leczeniu towarzyszącego mu zapalenia skóry. Być może będzie konieczne - w zależnosci od choroby, zastosowania leczenie sterydami, hormonami czy immunoterapii.
Leczenie samego zapalenia skóry, polega zazwyczaj na dobraniu odpowiedniego antybiotyku i ewentualnie wspomagających srodków zewnętrznych.
Niepowodzenia w leczeniu ropnych zapaleń skóry mogą być powodowane m.in. nieodpowiednim doborem antybiotyku, zbyt niską dawką (antybiotyki w dermatologii stosowane są zwykle w wysokich dawkach) lub też zbyt krótkim czasem leczenia lub opornoscią bakterii po pewnym okresie podawania antybiotyku. W rutynowym postępowaniu podczas pierwszej wizyty (o ile nie stosowano wczesniej leczenia) wykonanie antybiotykogramu jednak nie jest konieczne.
Badanie hodowlane i ocena wrażliwosci powinny jednak być bezwzględnie wykonane w następujących przypadkach: stwierdzenia w badaniu cytologicznym drobnoustrojów G-ujemnych, głębokich ropnych zapaleń skóry i zmian atypowych, jak również gdy nie uzyskuje się zadowalającego efektu po zastosowaniu rutynowo używanych antybiotyków.
Leczenie miejscowe
Miejscowo, jako wpomaganie leczenia ogólnego, stosuje się różnego rodzaju szampony przeciwbakteryjne, pianki do "suchego" mycia, preparaty o niskim pH, które nie pozwolą na rozwój flory bakteryjnej.
Jesli zmiany skóry są miejscowe, powierzchowne, w ograniczonym obszarze, podaje się też masci i preparaty z antybiotykiem, do stosowania zewnętrznego.
Gdy pies ma tendencję do bakteryjnych infekcji skóry, lub jest w trakcie leczenia, a jednoczesnie uwielbia kąpiele, odwiedza zbiorniki z wodą (zwłaszcza stojącą), dobrą profilaktyką jest przetarcie go po spacerze sciereczką zmoczoną w 5% roztworze kwasu borowego.
Kwas borowy można nabyć za niewielkie pieniądze w aptekach, w postaci gotowego roztworu, lub proszku do rozrobienia. Obniży pH skóry, zapobiegając namnażaniu się bakterii.
Przydatne mogą być również bandaże czy kołnierze plastikowe, które zapobiegną rozdrapywaniu ran w trakcie leczenia.
Leczenie ogólne
Im głębsza infekcja, tym dłuższy powinien być okres podawania antybiotyku. Bardzo ważne jest podanie całej dawki zaleconej przez lekarza, nawet jesli na skórze nie ma już sladu po niedawnej infekcji.
Miejscowe i systemowe Glikokortykosteroidy które tłumią układ odpornosciowy, nie powinny być podawane w przypadku głębokich ropnych zapaleń skóry, nawet w przypadku swiądu, gdyż mogą ukryć złe funkcjonowanie układu odpornosciowego i inne dermatozy. Kortyzon jedynie czasowo usunie objawy infekcji, ale sama infekcja bedzie się rozwijała nadal.
Tab. Antybiotykoterapia w leczeniu skóry/tkanek miękkich
| Najczęstrze rozpoznanie |
Ropień
Głębokie ropne zapalenie skóry
Zapalenie mieszków włosowych
Zakażenia tkanek miękkich
Powierzchowne ropne zapalenie skóry
|
| Najczęsciej występujące patogeny |
| |
TLENOWCE |
BEZTLENOWCE |
| GRAM + |
Staphylococcus
Streptococcus |
Actinomyces
Clostridium |
| GRAM - |
E.coli
Pasteurella
Proteus
Pseudomonas
|
Bacteroides |
|
| Antybiotyki pierwszego rzutu |
Amoksycyklina z kwasemklawulanowym
Cefadroksil lub cefaleksyna
Cefovecin sodowy
Cefpodoksymu proksetyl
Erytromycyna
Linkomycyna
Sulfadimetoksyna z ormetoprimem
Sulfonamid z trimetoprimem
terapia miejscowa
masć z mupirocin
|
| Zakażenia ciężkie lub odporne na leczenie |
Cefovecin sodowy
Chloramfenikol
Klindamycyna
Dikloksacylina
Fluorochinylony (ciprofloksacyna, difloksacyna, enrofloksacyna, marbofloksacyna, orbifloksacyna)
Oksacylina
|
| Informacje dodatkowe |
Głębokie rany penetrujące tkanki (rozważyć podanie leków przeciwko beztlenowcom):
Zakażenie Malassezia:
terapia miejscowa :
Siarczek wapnia
Mikonazol
Siarczek selenu
terapia miejscowa :
Flukonazol
Itrakonazol
Ketokonazol
Cefovecin sodowy
|
Długosc terapii
W terapii najważniejsze jest odpowiednie dobranie antybiotyku. Czas leczenia zależy od wieku i wagi psa, głębokosci i rozległosci infekcji, jej typu i czynników odpornosciowych.
Powierzchowne i powierzchniowe infekcje wymagają zazwyczaj 3 tygodni antybiotykoterapii. Infekcja powinna si cofnąć co najmniej 7 dni przed zakończeniem podawania leku.
Bardziej poważne, nawracające czy głębokie infekcje mogą wymagać 2 miesięcy (a nawet dłużej) antybiotykoterapii. W niektórych przypadkach podaje sie antybiotyki jeszcze przez 3 tygodnie po tym, jak infekcja ustapiła.
| Typ |
Postać |
Miejscowe |
Długość ogólnej terapii antybiotykowej |
Najczęstrza przyczyna |
| Powierzchniowe |
Ostre sączące ropne zapalenie skóry |
+ |
- |
APZS |
| Zapalenie fałdów skóry |
+ |
- |
Fałd skóry |
| Ropne zapalenie połączenia śluzówkowo- skórnego |
+ |
3 tygodnie |
Rasa |
| Płytkie |
Liszajec |
+ |
-/+ 2 tygodnie |
Higienia, niedorozwinięty układ immunologiczny |
| Zapalenie mieszków włosowych |
+ |
3 tygodnie |
Alergiczne zapalenie skóry (AZS, AP) |
| Głębokie |
Czyraczyczność |
+ |
6 tygodni + 2 tygodnie po ustąpieniu objawów |
Nużyca |
| Zapalenie tkanki łącznej |
+ |
6 tygodni + 2 tygodnie po ustąpieniu objawów |
Nużyca, niedobór immunologiczny |
APZS: Alergiczne pchle zapalenie skóry
AZS: Atopowe zapalenie skóry
AP: Alergia pokarmowa
__________________________________________________________
Źródła i linki:
Dr Noemi Tarpataki "Najczęstrze choroby skóry psów i kotów"
Dermatitis in Dogs
Bacterial Skin infections
Bacterial Skin Infections in small animals
Merck Vet Manual: Pyoderma
Canine Superficial Pyoderma: The Good, the Bad and the Ugly
The Approach to Canine Recurrent Pyoderma
Staphylococcal Dermatitis
Pyoderma
Pyoderma
Pyoderma
Superficial Pyoderma
Acute Moist Pyoderma (hot spot)
Folliculitis
What is Canine Acne?
Acne - Dogs
Interdigital Cysts/Interdigital Pyoderma
Clinical, immunological and histopathological findings in a subpopulation of dogs with pododermatitis
Interdigital Dermatitis
Skin Fold Dermatitis
German Shepherd Pyoderma
Mckeever Dermatology Clinics: Mucocutaneous pyoderma